Варикоз касаллигига чалинган беморларга қуёшда тобланиш мумкинми?

Когда и как можно загорать при варикозе

Веналарнинг варикоз кенгайиши — оёқлардан веноз қон оқимининг бузилиши билан кечадиган сурункали касаллик ҳисобланади. Йилнинг иссиқ фаслида беморлар кўпинча шундай савол беришади: варикоз касаллигида қуёшда тобланиш мумкинми? Бу саволга аниқ жавоб бериш қийин, чунки ультрабинафша (УБ) нурларнинг юрак-қон томир тизимига таъсир қилиш механизмларини тушуниш зарур.

Ультрабинафша нурлари веналарга қандай таъсир кўрсатади?

Ультрабинафша нурланиш, айниқса UVB ва UVA нурлари терининг ва қон томирларининг фототоксик ва термик таъсирга учрашига олиб келади. Варикоз касаллигида қон томир деворларининг сезгирлиги ортиши кузатилади. Қуёш остида узоқ муддат қолиш веноз етишмовчилигини кучайтириши мумкин:

  • Ультрабинафша нурланиш капиллярлар ва юзаки веналарнинг кенгайишига олиб келади, бу эса веноз димланишни кучайтиради.
  • Ҳароратнинг кўтарилиши оёқлар шишишини кучайтиради, веноз клапанлар фаолиятини бузади.
  • Томир деворининг эластиклиги пасаяди.

Тадқиқоти натижаларига кўра Reinhold et al., 2014журналида эълон қилинган Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine, УФА нурларининг (нурланиш) узоқ вақт давомида таъсири терида оксидланиш стрессини келтириб чиқариши ва коллаген толаларининг парчаланишига сабаб бўлиши мумкин. Бу эса қон томирлари тонусининг пасайишига олиб келади. 

Варикоз касаллигига учраган беморларга қуёшда қачон ва қандай тобланиш мумкин?

Варикоз касаллигида қуёшдан бутунлай қочиш шарт эмас, аммо муайян қоидаларга риоя қилиш муҳим:

  • Ультрабинафша нурланиш юқори (максимал даражада) бўладиган вақтда, яъни соат 11:00 дан 17:00 гача қуёшдан сақланинг.
  • Юқори (50 дан кам бўлмаган) SPF ҳимоясига эга қуёшдан ҳимояловчи крем суринг (айниқса оёқларингизга).
  • Иложи бўлганича «пассив» тарзда, яъни соябонлар ёки дарахтлар тагида тобланишга ҳаракат қилинг.
  • Оёқларингизга салқин сув сепинг ёки вена тонусини оширувчи совитувчи геллардан фойдаланинг.
  • Кўчада узоқ вақт бўлиш зарур бўлса, енгил даражадаги компрессион трикотаж кийиб олинг.

Ёзда вена қон томирларини қандай парвариш қилиш керак?

  • Оёқларни иссиқ сувни совуқ сув билан галма-гал алмаштирган ҳолда ювиш томир деворининг тонусини яхшилайди.
  • Етарли миқдорда сув ичиш қоннинг қовушқоқлигини меъёрлаштиради.
  • Тор ва сунъий толали кийимларни киймаслик лозим, чунки улар қон айланишини қийинлаштириши мумкин.
  • Мунтазам равишда сайр қилиш ва енгил жисмоний машқлар бажариш веноз қон оқимини фаоллаштиради.
  • Венотониклар – диосмин, гесперидин, от каштани экстракти асосида тайёрланган дори воситалари веналарнинг ҳолатини яхшилайди (масалан Детралекс  — МТФФ препаратининг вена қон томирлари тонуси ва микроциркуляцияни яхшилаши ва бунинг оёқлардаги оғирлик, шиш ва ноқулайликларни самарали равишда камайтириш имконини бериши исботланган).

Клиник шарҳи Eberhardt & Raffetto (2014)нинг сурункали веноз етишмовчиликда венотониклар билан тизимли ва маҳаллий даволаш усулларининг самарадорлигини тасдиқлайди. Circulation, AHA.113.006898

Мақола ахборий характерга эга ва малакали тиббиёт мутахассиси маслаҳатининг ўрнини боса олмайди. Агар сизда варикоз касаллиги мавжуд бўлса, албатта ўз даволовчи шифокорингиз билан маслаҳатлашишингиз шарт.

Энг кўп бериладиган саволлар

1. Ретикуляр варикоз ҳолатида қуёшда тобланиш мумкинми?

    Да, но только в утренние или вечерние часы и с соблюдением всех рекомендаций по защите сосудов.

    2. Варикоз касаллиги ёзда кучаядими?

    Ёзда варикознинг белгилари ҳақиқатдан ҳам кучаяди - иссиқлик сабабли қон томирлари кенгайиб, шиш пайдо бўлади.

    3. Варикоз касаллигида денгизга бориш ёрдам берадими?

    Ҳа, денгиз суви ва сузиш фойдали - бу қон томирлари тонусини яхшилайди, лекин жазирама қуёш остида узоқ қолишдан чекланиш керак.

    4. Варикоз касаллигида сунъий (солярийда) тобланиш мумкинми?

    Варикоз касаллигида солярийдан фойдаланиш тавсия этилмайди. Солярийдаги сунъий ультрабинафша нурланиш юқори интенсивликка эга бўлиб, қуёш нури каби тўғридан-тўғри термик таъсир кўрсатади. Бу қуйидагиларга олиб келиши мумкин:

    • веноз димланишнинг кучайиши;
    • томир девори тонусининг пасайиши;
    • варикоз касаллигининг зўрайиши.

    Агар сизга варикоз касаллиги ташхиси қўйилган бўлса, айниқса касалликнинг бошланғич босқичида қуёшда тобланишдан бутунлай воз кечиш шарт эмас. Муҳими, бу масалага онгли равишда ёндашиш, вена қон томирларига эҳтиёткорона муносабатда бўлиш ва мутахассисдан маслаҳат олишдир.

    1. Eberhardt R.T., Raffetto J.D. Chronic Venous Insufficiency // Circulation. — 2014. — Vol. 130. — P. 333–346. — DOI: 10.1161/circulationaha.113.006898. Описание патофизиологии хронической венозной недостаточности и влияния внешних факторов, включая термическое воздействие.
    2. Mekjavic I.B., Eiken O. Thermal stress and venous function // Aviation, Space, and Environmental Medicine. — 2006. — Vol. 77, No. 6. — P. 648–654. — URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16780255/  Рассматривается влияние тепла и солнечного излучения на венозный возврат и сосудистый тонус.
    3. Khatri V.P., Wagner J., Fisher B. Thermal effects of sunlight on human veins // The American Surgeon. — 2001. — Vol. 67, No. 7. — P. 652–656. — URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11450790/  Исследование показывает, как прямое УФ-излучение и нагрев тканей влияют на варикозно изменённые вены.
    4. Reinhold U., Kuker W., Kuker K., et al. Chronic UVA-induced oxidative stress and photoaging // Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine. — 2014. — Vol. 30, No. 6. — P. 325–331. — DOI: 10.1111/phpp.12105.  Использовано для объяснения, как длительное воздействие УФ-А излучения вызывает оксидативный стресс и разрушение коллагена, что ухудшает состояние сосудистой стенки.
    5. Инструкция по применению препарата Детралекс
    Яна ўқинг
    ҚАРШИ КЎРСАТМАЛАР МАВЖУД. ҚЎЛЛАШДАН АВВАЛ МУТАҲАССИС БИЛАН МАСЛАҲАТЛАШИНГ
    Бизга савол беринг

      Исмингиз
      E-MAIL манзилингиз
      Саволингизни ёзинг